فرایند دیجیتالیزه‌شدن خدمات سلامت در ایران که با وجود مزایای چشمگیر خود، همواره با چالش‌های قانونی و اجرایی روبه‌رو بوده، اخیراً به موضوع فعالیت پلتفرم‌های آنلاین در حوزه توزیع دارو رسیده است. با توجه به حساسیت حوزه سلامت و نیاز به تضمین کیفیت خدمات، این موضوع اختلاف‌نظرهایی را میان فعالان حوزه سلامت دیجیتال و برخی نهادهای نظارتی به‌وجود آورده است. رأی اخیر دیوان عدالت اداری در این خصوص، به نوعی حمایت از استفاده از فناوری‌های نوین در نظام سلامت کشور به شمار می‌رود و می‌تواند به تقویت فعالیت پلتفرم‌های دانش‌بنیان در این حوزه کمک کند.
در حکم دیوان عدالت اداری آمده است که فعالیت پلتفرم‌های اینترنتی برای توزیع و جابه‌جایی دارو کاملاً قانونی است و هیچ مغایرتی با قوانین و مقررات کشور ندارد. این تصمیم با استناد به قوانین جدید در حوزه مدیریت داده‌ها و بودجه سال ۱۴۰۲ اتخاذ شده است.
دیوان عدالت در رأی خود تصریح کرده که دستورالعمل‌های موجود، از جمله آیین‌نامه حمایت از تولید دانش‌بنیان و مصوبات هیئت مقررات‌زدایی، کاملاً قانونی هستند و امکان فعالیت پلتفرم‌ها در حوزه سلامت دیجیتال را فراهم کرده‌اند. بنابراین، هرگونه مخالفت یا جلوگیری از فعالیت این پلتفرم‌ها فاقد پشتوانه قانونی است. این تصمیم همچنین به‌عنوان حمایتی از سلامت دیجیتال و دسترسی آسان‌تر بیماران به خدمات پزشکی و دارویی معرفی شده است.
تأکید بر قانونی بودن سلامت دیجیتال
نیما فاضلی، رئیس کمیسیون سلامت دیجیتال انجمن تجارت الکترونیک تهران، با استقبال از این تصمیم اظهار کرد: «خوشحالم از اینکه بار دیگر با استناد به قوانین موجود، بر اصل قانونی بودن موضوع تحویل دارو به دست مردم از طریق پلتفرم‌ها تأکید شد.»
وی افزود:این تصمیم پس از مدت‌ها تلاش در برابر اقدامات فراقانونی و غیرمنطقی سازمان غذا و دارو به دست آمده است. سازمانی که به‌طور غیرمستقیم و با زیر پا گذاشتن قواعد و قوانین موجود، مشکلاتی را برای پلتفرم‌ها ایجاد کرده بود.
فاضلی ادامه داد: «بخش خصوصی خواهان تعامل سازنده و گفت‌وگوهای منطقی با نهادهای دولتی است. ما نگرانی‌ها و دغدغه‌های بخش‌های مسئول و قانون‌گذار را درک می‌کنیم و همیشه خواسته‌مان این بوده است که به‌جای اقدامات غیرمنطقی و قهری، در جلسات گفت‌وگو و هم‌اندیشی حضور داشته باشیم تا مشکلات را بررسی کرده و برای آنها راه‌حل پیدا کنیم.»
رئیس کمیسیون سلامت دیجیتال انجمن تجارت الکترونیک تهران با تأکید بر اینکه فعالان سلامت دیجیتال به دنبال ارتقای خدمات درمانی با رعایت چارچوب‌های قانونی هستند، بیان کرد: «هدف ما این است که بخش دولتی را متقاعد کنیم تا با نگاهی همه‌جانبه به سلامت دیجیتال، از هرگونه تضاد منافع شخصی یا سازمانی بپرهیزند و به‌جای موانع بی‌دلیل، از این فناوری‌ها برای ارتقای سطح سلامت کشور استفاده کنند.»
همکاری دولت و بخش خصوصی در ارتقای سلامت دیجیتال
نیما فاضلی در پایان اشاره کرد که تأیید قانونی بودن فعالیت پلتفرم‌های دارویی می‌تواند به تقویت نوآوری و رشد استارتاپ‌های این حوزه کمک کرده و موانع پیش روی آنها را کاهش دهد. به گفته وی، اجرای این تصمیم و رفع چالش‌های اجرایی آن نیازمند همکاری نزدیک بین نهادهای دولتی و بخش خصوصی است. اگر این همکاری به درستی انجام شود، سلامت دیجیتال می‌تواند به یکی از ارکان کلیدی ارتقای سطح خدمات درمانی در کشور تبدیل شود.
این تصمیم دیوان عدالت اداری در حالی اعلام می‌شود که انتظار می‌رود به ایجاد فضای قانونی و شفاف‌تری برای فعالیت‌های پلتفرم‌های سلامت دیجیتال منجر شود و به‌ویژه در حوزه توزیع دارو، دسترسی به خدمات دارویی را برای مردم تسهیل کند.
