پس از شناسایی فرصت‌های اقتصادی کشور در حوزه تولید، می‌توان با سرمایه‌گذاری در دانش بنیان‌های مربوطه، ارزش افزوده قابل توجهی ایجاد کرد که به سبب توسعه صادرات، اشتغال‌زایی فراوان و غیره خط بطلانی بر مشکلاتی مانند تورم، بیکاری و فقر بکشد.
با مطرح شدن شعار سال از سوی رهبر انقلاب سیل برداشت‌ها از شعار «تولید؛ دانش بنیان، اشتغال آفرین» روانه فضای حقیقی و مجازی شد، با مروری بر سخنرانی پس از تحویل سال حضرت آیت الله خامنه‌ای، متوجه تاکید ایشان بر دو خصوصیت دانش بنیان و اشتغال آفرین می‌شویم؛ طرح همزمان این دو قید و تاکید چند باره بر آن، نشان می‌دهد تولید که کلید حل مشکلات کشور است باید متکی به دانش و پیشرفت علمی و در عین حال ایجاد کننده اشتغال فراوان باشد تا رفع کننده مشکلات کشور باشد.
آیا کشورهایی هستند که به واسطه‌ی سرمایه گذاری بر دانش بنیان‌ها، بر مشکلات اقتصادی غلبه کرده باشند؟
برای شفاف‌تر شدن این مسئله، گذار اقتصاد هند از یک اقتصاد سنتی به اقتصاد دانش بنیان را بررسی می‌کنیم تا تجربه موفق تاریخی این مهم، نشان دهنده ظرافت و عمق انتخاب واژه‌ها باشد.
اقتصاد هند در دهه ۱۹۸۰ سالانه رشد اقتصادی بالای پنج و نیم درصد را تجربه کرد. در سال‌های ۲۰۰۲ تا ۲۰۰۳ و ۲۰۰۶ تا ۲۰۰۷ این رشد به هشت درصد رسید که رشد پایداری برای کشور هند قلمداد می‌شود. در واقع کشور هند این پیشرفت را مرهون گذار به اقتصاد دانش بنیان است.
بهره برداری از نیروی کار ماهر و مسلط به زبان انگلیسی، بازار بزرگ داخلی، خلق دانش و شبکه سازی از عوامل تاثیرگذار بر این موضوع هستند. نظام آموزشی هند، بیشتر بر ارتقای بهره‌وری و کارایی اقتصاد متمرکز است و سالیانه حدود ۲۰۰ هزار دانشمند، مهندس و تکنسین تربیت می‌کند و به همین علت توانسته است دانش جدید و موجود در داخل کشور را به صورت نوآورانه کاربردی کند.
این کشور به بهترین نحو این فعالیت را در بخش کشاورزی انجام داده است. هند در انقلاب سبز، از طریق توسعه ماشین آلات جدید کشاورزی و شیوه‌های نو در کاشت و برداشت، آبیاری، کودهای شیمیایی و غیره، تولید گندم و مواد غذایی را افزایش داد تا جایی که از یک از کشور وارد کننده به یک کشور صادر کننده مواد غذایی تبدیل شد و تا سال ۲۰۰۵ بیش از ۶۰٪ از نیروی کار کشور در این بخش مشغول به فعالیت بودند. با این وجود این کشور، همچنان تلاش برای ارتقا بهره‌وری در حوزه‌های دارای مزیت بومی، به روش‌های نوآورانه را دنبال می‌کند.
علاوه بر نوآوری و اشتغال آفرینی در حوزه کشاورزی، هند با ایجاد زیرساخت‌های فناوری ارتباطات و اطلاعات و همچنین شبکه‌های مخابراتی از راه دور، توانسته است در جهت گذار به اقتصاد دانش بنیان قدم بردارد، تا جایی که شرکت‌های هندی نظیر ویپرو، اینفوسیس و تاتا مدیریت شبکه‌های اطلاعاتی در آمریکا و مهندسی مجدد فرآیندهای کسب و کار آنها را به عهده گرفتند و شرکت‌هایی همچون اینتل و تگزاس اینسترومنت در طراحی ریزتراشه‌ها، هند را به عنوان هاب تحقیق و توسعه خود در زمینه پردازنده و ریز تراشه‌های چندرسانه‌ای برگزیده‌اند.
این توسعه‌ی فناوری ارتباطات و اطلاعات در هند، بهبود رقابت پذیری دیگر صنایع این کشور، ارتقای رتبه هند در جهان و توسعه فرصت‌های کارآفرینانه را در برداشته است، به گونه‌ای که صنایع «آی‌تی» و «آی‌سی‌تی» هند در سال ۲۰۱۲میلادی زمینه اشتغال بیش از ۲/۸ میلیون نفر را به‌صورت مستقیم و ۸/۹ میلیون نفر را به‌صورت غیرمستقیم ایجاد کرده اند. در واقع نیروی کار متخصص و مسلط به زبان انگلیسی که از دانشگاه‌های صنعتی هند فارغ التحصیل شده و دستمزد کمتری دریافت می‌کنند توانستند در گذار به اقتصاد دانش بنیان، عامل موفقیتی برای این کشور باشند و جمعیت زیاد هند به عنوان امتیازی مثبت در جهت تامین نیروی کار متخصص و غیرمتخصص عمل کرده است.
- سرمایه گذاری روی فرصت‌ها
با همه این تفاسیر در راستای تحقق تولید قوی، پس از شناسایی فرصت‌های اقتصادی کشور، باید استراتژی ویژه آن را چید و برای دستیابی به آن هزینه کرد. برای مثال در حال حاضر میانگین جهانی بودجه کشورهای جهان در بخش «آی‌تی» و «آی‌سی‌تی» حدود یک درصد عنوان شده است. این در حالی است که هند با اختصاص بودجه ۱۱/۷ درصدی بیش از سایر کشورهای جهان به رشد این بخش از صنعت اهمیت داده است. بنابر این گزارش، هند که در حال حاضر به یکی از مهم‌ترین پایگاه‌های جهانی در صنایع «آی‌سی‌تی» تبدیل شده، با افزایش بودجه و صرف هزینه‌های بیشتر برای توسعه این صنعت، به دنبال نزدیک شدن به جایگاه چین و تصاحب جایگاه نخست جهان است. در واقع هند با داشتن نیروی کار ارزان و فراوان و سرمایه گذاری بر روی آموزش آنان و تربیت متخصص در بخش آی تی، در حال تبدیل کردن خویش به غول صنعت فناوری است تا شاخ غول تورم، بیکاری، فقر و غیره را بشکند و به رشد اقتصادی پایدار برسد.
مائده منصوری/کارشناس اقتصادی
