افزایش قیمت جهانی محصولات اساسی از جمله انرژی باعث تورم شدید در کشورها شده است. رشد قیمت نفت از بشکه‌ای ۴۰ به ۸۵ دلار بیشترین تأثیر را در تورم و گرانی که شرکتهای بزرگ و کارخانه‌های صنعتی تا حدود زیادی متکی به این محصول هستند، گذاشته است. علاوه بر این قیمت کالاهای مهم و ضروری نظیر گندم، خوراک دام و روغن نیز به شدت رشد کرده و روی گرانی کالاهای وارداتی کشورها اثر داشته است.
سازمان خواربار و کشاورزی ملل متحد (FAO)، هم اعلام کرده قیمت مواد غذایی در سال جاری به اوج رسیده و به بالاترین سطح خود از ماه جولای ۲۰۱۱ افزایش یافته است و از افزایش ۳۰ درصدی ثبت شده در سال گذشته نیز فراتر رفته است.
در بخش انرژی هم افزایش قیمت تنها مربوط به نفت نمی شود بلکه قیمت گاز در آستانه فصل زمستان و فعالیت شرکتهای بزرگ اقتصادی و نیز به دلیل اختلال در انتقال گاز کشورها عمده صادر کننده، چند برابر افزایش یافت و همه اینها روی قیمت ها تاثیر داشت.
بانک جهانی در گزارشی بخش زیادی از افزایش قیمت‌ها و تورم کشورها را به دلیل بالا رفتن قیمت نفت و انرژی و افزایش سایر کالاهای اساسی می‌داند که با وجود رفع موانع و محدودیت‌های عرضه پس از کرونا، قیمت‌ها همچنان پیش می‌تازد.
بر اساس گزارش بانک جهانی، قیمت انرژی در سه ماهه سوم سال ۲۰۲۱ افزایش یافت و انتظار می‌رود قیمت‌ها در سال ۲۰۲۲ هم افزایشی باشد. همین عامل باعث فشارهای تورمی و از سوی دیگر رشد اقتصادی در کشورهای صادرکننده انرژی شود.
بر اساس آخرین چشم‌انداز کالاهای اساسی بانک جهانی، انتظار می‌رود که قیمت انرژی در سال ۲۰۲۲ همچنان در بالاترین رقم باقی بماند، اما در نیمه دوم سال آینده روند کاهشی داشته باشد؛ چراکه انتظار می‌رود محدودیت‌های عرضه نفت برداشته شود.
در دیگر سو قیمت سایر محصولات نظیر کشاورزی و فلزات اساسی پیش بینی می‌شود که تا سال ۲۰۲۲ روند افزایشی خود را همچنان ادامه دهد.
آیهان کاز، رئیس اقتصاددانان و مدیرعامل گروه پیش بینی بانک جهانی اعلام کرد: افزایش قیمت انرژی باعث ایجاد ریسک کوتاه‌مدت در تورم جهانی شده و اگر ادامه یابد، می‌تواند در رشد اقتصادی کشورهای واردکننده تأثیر گذار باشد.
افزایش شدید قیمت کالاهای اساسی بیش از انتظار بالا رفته است، نوسان‌های شدید قیمتی اخیر احتمالا سیاست کشورها را برای مقابله با آن پیچیده‌تر می سازد. این در حالی است که اکثر کشورها از سال گذشته برای مقابله با رکود اقتصادی پس از پاندمی کرونا نیز دست و پنجه نرم می‌کند.
در سال ۲۰۲۱ برخی قیمت‌های کالاهای اساسی به بیشترین میزان خود از سال ۲۰۱۱ تاکنون افزایش یافت. به عنوان مثال قیمت گاز طبیعی و زغال سنگ رکورد جدیدی را به دلیل وجود موانع عرضه جهانی ثبت کرد که تقاضا به سمت سایر انرژی‌ها بیشتر شد. با این وجود انتظار بر این است که به دلیل افت تقاضا برای گاز، قیمت آن در سال ۲۰۲۲ کاهش یابد و عرضه نیز بیشتر شود. بنابراین افزایش شدید قیمت‌ها احتمال دارد در کوتاه‌مدت در عرضه آنها تاثیرگذار باشد.
بر اساس گزارش بانک جهانی، قیمت نفت خام که میانگین نفت برنت، وست تگزاس و دبی است، میانگین ۷۰ دلار در هر بشکه در سال ۲۰۲۱ خواهد بود که تقریبا رشد ۷۰ درصدی را نسبت به قبل ثبت خواهد کرد. پیش بینی می‌شود که قیمت نفت خام در سال ۲۰۲۲ هم روند افزایشی خود را به دلیل رشد تقاضایی که انتظار می‌رود داشته باشد به سطح قبل از پاندمی کرونا برسد. استفاده از نفت خام به عنوان انرژی جایگزین برای گاز طبیعی خطر افزایش شدید تقاضا در آینده را بیشتر می‌کند و به بالا رفتن قیمت نفت می انجامد و احتمالا در رشد اقتصاد جهانی هم تاثیر منفی بگذارد.
پیش بینی می‌شود قیمت فلزات اساسی در سال ۲۰۲۲، ۵ درصد کاهش یابد، این در حالی است که قیمت این کالای اساسی در سال ۲۰۲۱، ۴۸ درصد رشد داشت. در بخش کشاورزی هم رشد ۲۲ درصدی قیمت‌ها را در سال ۲۰۲۱ شاهد بودیم اما انتظار می‌رود سال آینده با توجه به بهبود شرایط عرضه، شرایط پایداری را شاهد باشیم.
جان بفز، اقتصاددان ارشد در گروه پیش‌بینی‌های بانک جهانی اعلام کرد بالا بودن قیمت گاز طبیعی و زغال سنگ در هزینه‌های تولید روی قیمت سایر کالاهای اساسی تاثیر گذار بوده و باعث شده پیش بینی قیمت در آینده هم حساسیت بیشتری داشته باشد.
این اقتصاد دان می گوید: «با بالا رفتن قیمت گاز و زغال سنگ تولید کودهای شیمیایی کاهش یافت و قیمت آن نیز بالا رفت که این عاملی برای بالا رفتن هزینه‌های کشاورزی و غذا شد. »
تولید برخی فلزات نظیر آلومینیوم و روی به واسطه بالا رفتن هزینه‌های انرژی روند کاهشی در پیش گرفت. در کنار همه مسائلی که اتفاق افتاد مسئله تغییرات آب و هوایی و نوع الگوهایی که کشورها برای مقابله با آن اتخاذ می‌کنند نیز خطر فزاینده‌ای را بر بازار انرژی تحمیل کرد، به طوری که در هر دو بخش عرضه و تقاضا تاثیرگذار بود.
از آنجایی که وضعیت زندگی از روستایی به شهری به شدت در حال تغییر است، این گزارش تلاش دارد تا تاثیرات شهرنشینی را روی تقاضای کالاهای اساسی بررسی کند. در حال حاضر توسعه شهرنشینی با افزایش تقاضای انرژی و کالاهای اساسی در ارتباط است و به همان نسبت هم انتشار گازهای گلخانه‌ای در شهرهای با تراکم بالا روبه ازدیاد است. این مسئله به ویژه در اقتصادهای پیشرفته بیشتر مشهود است.
از آنجایی که سهم افراد از زندگی در مناطق شهری روز به روز افزایش می‌یابد، بنابراین لازم است تا تاثیر منفی تولید گازهای گلخانه‌ای و راه‌های جلوگیری را بیشتر بررسی کرد. شهرها در حقیقت پیشقراول تغییرات آب و هوایی هستند و طرح‌های اساسی به ویژه در حوزه حمل و نقل می‌تواند مصرف سوخت های فسیلی را کاهش داده و سطح انتشار گازهای گلخانه‌ای را به حداقل برساند.
بانک جهانی از زمان آغاز پاندمی کووید ۱۹ به میزان ۱۵۷ میلیارد دلار برای کاهش تاثیرگذاری این بیماری در سلامت، اقتصاد و تبعات اجتماعی آن اختصاص داده که به نظر می‌رسد سریع‌ترین و بزرگ‌ترین واکنش تاریخی به بحران باشد. این کمک‌های مالی به ۱۰۰ کشور جهان برای آماده‌سازی آنها در زمینه جلوگیری از فقر و حفظ اشتغال و بهبود شرایط آب و هوایی کمک می‌کند.
این بانک همچنین بیش از ۵۰ کشور با درآمد کم و متوسط را که نیمی از آنها در آفریقا هستند حمایت می‌کند و قرار است ۲۰ میلیارد دلار کمک مالی با این هدف تا پایان ۲۰۲۲ در اختیار کشورها قرار دهد.
انتهای پیام/
