امنیت غذایی در جهان به دلیل محدودیت در منابع آب و خاک و افزایش روز افزون جمعیت که تقاضا را بیشتر کرده بسیار اهمیت یافته است، تغییرات آب و هوایی ، گرم شدن کره زمین، فرسایش و فقیر شدن خاک‌ها منابع را محدودتر کرده، در دیگر سو رشد جمعیت و تغییر فرهنگ غذایی هم نیاز به تولید غذا را بیشتر کرده است.
اهمیت امنیت غذایی برای کشور ها بیشتر از هر زمانی مهم شده و در مناسبات سیاسی کشورها هم تاثیر گذار شده است و کشورهای سلطه‌گر از این طریق برای فشار به دیگر کشوره استفاده می‌کنند.
کشورها در شرایط شیوع ویروس کرونا که به اقتصاد آسیب زده تامین نیاز داخل را در اولویت قرار داده و صادرات خود را محدودتر کرده‌اند و دیگر کشورها تلاش می‌کنند که حداقل در محصولات استراتژیک تولید خود را افزایش دهند تا کمتر به واردات وابسته باشند.
*رشد ۸۰ دلاری قیمت گندم در یک ماه
قیمت گندم در آخرین روز کاری این هفته بازارهای جهانی افزایش ۸.۵ دلار در یک روز را ثبت کرد و یکبار دیگر اهمیت توجه به این محصول استراتژیک را بیشتر کرد.
بر اساس آمارهای بلومبرگ قیمت گندم در تنها در ماه گذشته حدود ۸۰ دلار در هر بوشل افزایش یافته است. دو عامل در افزایش قیمت بیشترین تاثیر را داشته نخست اینکه پس از شیوع بیماری کووید ۱۹ کشورهای صادر کننده صادرات خود را محدود کرده‌اند تا امنیت غذایی داخل کشور را بیشتر در اولویت قرار دهند، دلیل دوم اینکه خشکسالی در کشورها تولید گندم را تحت تاثیر قرار داده است.
کشورها از جمله روسیه در سالهای اخیر به تولید محصولات استراتژیک مانند گندم بیشتر توجه می کنند به طوری که از وارد کننده در دوران شوروی اکنون به صادر کننده بزرگ جهان تبدیل شده است، گندم ۴۲ درصد پروتئین غذایی تامین می کند و در امنیت غذایی بیشترین تاثیر را دارد.
قیمت گندم در کشور ما دولتی است یعنی نرخ خرید آن را دولت تعیین می کند و امسال نرخ ۵ هزار تومان تعیین کرده اما کشاورزان می گویند این نرخ با هزینه هایی که افزایش یافته کافی نیست. سال گذشته دولت ارز ۴۲۰۰ تومانی واردات نهاده‌های کشاورزی از جمله کود و سم را حذف کرد و قیمت در بازار به ۵ برابر افزایش یافت.
رئیس نظام صنفی کشاورزی گفت:«دولت اگر نرخ خرید تضمینی گندم را افزایش ندهد نمی تواند بیش از ۶ میلیون تن از کشاورزان خرید تضمینی بکند.»
به اعتقاد این مسئول قیمت گندم حداقل باید ۸۰۰ تومان بیشتر باشد تا هزینه‌ها را جبران کند و کشاورز به ادامه تولید تشویق شود.
وزیر جهاد کشاورزی ماه پیش به خبرنگاران گفت: «امسال پیش بینی می کنیم که ۱۰ میلیون تن از کشاورزان گندم بخریم و تولید گندم امسال هم ۱۲ میلیون تن باشد.»
دولت سال گذشته حدود ۸ میلیون تن از کشاورزان گندم خرید که این رقم حدود ۲ میلیون تن کمتر از انتظار بود، دولت در این باره گفت: کشاورزان گندم را در انبارهای خود نگه داشته اند و به دولت ندادند.
کشاورزان خرده پا هستند و امکاناتی برای انبار و نگه داری طولانی مدت را ندارند و نیز برای تامین معاش و هزینه کشت سال بعد به نقدینگی نیاز دارند.
*دولت دو برابر قیمت داخلی از کشاورز خارجی گندم می‌خرد
نرخ گندم در کشورهای همسایه دو برابر کشور ما است و در سالهای گذشته هم قاچاق گندم وجود داشته و این نگرانی برای امسال هم وجود دارد که در این صورت مجبور به واردات می‌شویم، دولت دو برابر قیمتی که از کشاورز داخلی می‌خرد، به کشاورز خارجی می‌پردازد.
یونس اسدی رئیس تشکل‌های کشاورزی می‌گوید:« دولت به جای حمایت از کشاورز داخلی یارانه به جیب کشاورز خارجی می‌ریزد.» اما می‌تواند با حمایت از کشاورز داخلی و تعیین قیمت مناسب نرخ خرید تضمینی تولید را افزایش دهد و کشاورزان را ترغیب کند که گندم را به سیلوهای دولتی بفروشند.
دولت در سال ۹۸ پیش بینی کرد ۱۳.۵ تا ۱۴ میلیون تن گندم تولید می‌کند، اما خریدش از کشاورز ۸.۲ میلیون تن شد و در نهایت ۳ میلیون تن هم وارد کرد یعنی گندم که در داخل تولید شده بود به سیلوهای دولتی نیامده بود.
گزارش هایی از قاچاق به کشورهای همسایه بود که استانداران برای جلوگیری تصویب کردند انتقال بین استانی گندم ممنوع شود، اما تجربه‌های دور زدن مصوبات و قوانین بسیار است و این مصوبات نتوانست قاچاق را کنترل کند.
بخشی از گندم هم خوراک دام ها شد زیرا قیمتش در برابر خوراک دام و طیور بسیار ارزانتر بود و برای دامدار به صرفه بود که به جای ذرت و جو یا سویا گندم جلوی دامها بریزد.
وزیر جهاد کشاورزی در نشست با خبرنگاران اعلام کرد: « ۸۵۰ هزار تن گندم سال ۹۸ از چرخه مصرف انسانی خارج و خوراک دام شد.»
پس از شیوع بیماری کرونا کشورهای صادر کننده در سیاست های صادراتی خود بازنگری کردند و صادرات خود را متوقف یا محدود کردند و به همین دلیل ارزش امنیت غذایی کشورها بسیار با اهمیت شده است.
گندم یک محصول استراتژیک است و امروزه در مناسبات سیاسی کشورها هم بسیار موثر است کشورها از نان و غذا هم برای سلطه و تحمیل قدرت بر دیگر کشورها استفاده می‌کنند.
در سالهای گذشته کشورها به امنیت غذایی خود بیش از هر زمانی توجه می کنند در این میان گندم از اهمیت فوق العاده‌ای برخوردار است.
کشور روسیه که زمانی در دوران اتحادیه جماهیر شوروی وارد کننده گندم بود اکنون به صادر کننده بزرگ جهان تبدیل شده است، تولید گندم در روسیه از ۱۰۰ میلیون تن فراتر رفته و این رقم نزدیک به کل تولید محصولات کشاورزی کشور ما است.
در سالهای گذشته پوتین رئیس جمهور این کشور بسته های حمایتی برای تولید بخش کشاورزی پرداخت کرده و به امنیت غذایی بیش از هر زمانی اهمیت می‌دهد.
*آیا ابلاغ قیمت جدید پایانی بر افزایش دوباره نرخ گندم است؟
هفته پیش کاظم خاوازی رئیس شورای قیمت گذاری گندم و وزیر جهاد کشاورزی قیمت جدید گندم را به وزارتخانه‌های جهاد کشاورزی و صمت و سازمان برنامه و بودجه اعلام کرد و سیگنالی بود که این شورا که با مصوبه مجلس مسئولیت قیمت گذاری گندم و محصولات استراتژیک را بر عهده دارد قصدی برای افزایش دوباره قیمت گندم ندارد با این حال اتحادیه‌های کشاورزی به اصرار خود برای بالا بردن قیمت ادامه می‌دهند.
آنها هشدار می‌دهند اگر نرخ واقعی نباشد تولید در سالهای آینده هم مختل می شود و کشاورزان به جای کشت گندم به سمت محصولاتی مانند هندوانه و خربزه و صیفی جات می‌روند که علاوه بر آب بری در امنیت غذایی هم به اندازه گندم تاثیر ندارد و دولت در سالهای آتی وارد کننده عمده خواهد شد.
بنابراین علیرغم هشدارها برای حمایت از تولید گندم و تثبیت خودکفایی باید دید که شورای قیمت گذاری که عمده اعضای آن از مسئولان دولت فعلی است در چند ماه باقیمانده از عمر خود در قمیت خرید تضمینی برای حمایت از تولید کننده تجدید نظر می‌کند؟
انتهای پیام/
