موضوع سهم ۲۵درصدی تعاونی‌ها در اقتصاد از برنامه پنجم توسعه و حتی پیش از آن مطرح بوده است. برنامه هفتم توسعه هم به تازگی اجرایی شده است اما همچنان این عدد از سوی دولتمردان در حال تکرار است.
سهم تعاونی‌ها امسال به عدد ۶درصد رسید. به نظر می‌رسد ۲۵درصد رقم رویایی و آرمانی است که با واقعیت فاصله زیادی دارد. چرا سیاست‌ها در اجرا به هدف دست نمی‌یابند؟ چالش‌های پیش رو تحقق سهم ۲۵درصدی بخش تعاونی‌ها در اقتصاد چیست؟
علی حسین شهریور، دبیر کل خانه تعاونگران ایران در گفت‌وگو با خبرنگار اقتصادی خبرگزاری تسنیم، به تشریح چالش‌های پیش روی بخش تعاون کشور پرداخت. وی با ابراز نگرانی از وضعیت کنونی تعاونی‌ها، بر لزوم توجه بیشتر به این بخش حیاتی اقتصاد تاکید کرد.
شهریور با بیان اینکه بخش تعاون به عنوان یکی از ارکان مهم اقتصاد، نقش بسزایی در ایجاد عدالت اجتماعی، توسعه پایدار و افزایش اشتغال دارد، افزود: متاسفانه در حال حاضر با مجموعه ای از مشکلات و ناترازی‌ها در این بخش روبرو هستیم که مانع از تحقق اهداف تعاونی‌ها شده است.
وی با بیان اینکه یکی از مهمترین چالش‌های پیش روی بخش تعاون نقص در ساختار و مدیریت است افزود: فقدان مدیریت علمی، کمبود تخصص و عدم وجود برنامه‌ریزی صحیح در بسیاری از تعاونی‌ها و بخش تعاون مشاهده می‌شود.
شهریور با اشاره به مشکلات مالی بخش تعاون گفت: دسترسی محدود به منابع مالی، کمبود سرمایه‌گذاری و رقابت نابرابر با بخش های خصوصی و خصولتی از جمله مهمترین چالش‌های مالی تعاونی‌ها است.
وی مشکلات قانونی و اداری را از دیگر مشکلات این بخش اعلام کرد و افزود: فرایندهای پیچیده و زمان بر اداری و عدم اجرای قوانین، عدم حمایت کافی از سوی دولت و عدم آگاهی اعضای تعاونی از حقوق خود از دیگر موانع پیش روی رونق و پیشرفت این بخش است.
این فعال بخش تعاون، به چالش‌های اجتماعی نیز اشاره کرد و گفت:عدم مشارکت فعال و کاهش انگیزه اعضا، تعارض منافع و نارضایتی اعضا و کمبود آموزش‌های لازم نیز بر عملکرد تعاونی‌ها تأثیر گذاشته است.
شهریور در ادامه به ارائه راهکارهایی برای رفع این ناترازی‌ها و چالش‌ها پرداخت.
وی بر ضرورت تقویت مدیریت و آموزش، تسهیل دسترسی به منابع مالی، کاهش موانع اداری، حمایت‌های دولتی، ترویج فرهنگ تعاون و آگاهی بخشی در مورد اصول و ارزش‌های بنیادین تعاون تاکید کرد.
دبیر کل خانه تعاونگران ایران با ابراز امیدواری به آینده‌ای روشن برای بخش تعاون، از مسئولین و سیاست‌گذاران خواست تا توجه بیشتری به این بخش حیاتی و تاثیرگذار اقتصاد داشته باشند و با اتخاذ تدابیر مناسب، زمینه رشد و توسعه تعاونی‌ها را فراهم آورند.
شهریور بر اهمیت نقش تعاونی‌ها در ایجاد اشتغال پایدار و کاهش نابرابری‌های اجتماعی تاکید کرد و خواستار حمایت همه جانبه از این بخش شد.
وی با اشاره به اینکه، دولت به عنوان مهمترین کنشگر در توسعه بخش تعاون، مسئولیت تدوین سیاست‌ها، قوانین و مقررات حمایتی از تعاونی‌ها را بر عهده دارد گفت: عملکرد دولت در این زمینه متغیر بوده و در برخی دوره‌ها شاهد حمایت‌های جدی و در دوره‌های دیگر شاهد بی‌توجهی به این بخش بوده‌ایم.
شهریور با بیان اینکه اتاق تعاون به عنوان نماینده بخش تعاون در سطح ملی، نقش مهمی در حمایت از حقوق و منافع تعاونی‌ها، ارتقای آگاهی و دانش اعضا و ایجاد ارتباط بین تعاونی‌ها و دولت دارد افزود: عملکرد اتاق تعاون به دلیل عوامل مختلفی مانند ساختار سازمانی، منابع مالی و توانمندی‌های نیروی انسانی با چالش‌هایی مواجه است که نیاز به توجه بیشتری دارد.
این فعال بخش تعاون به نقش مدیران در توسعه تعاون پرداخت و گفت: مدیران دولتی مسئولیت اجرای سیاست‌ها و برنامه‌های دولت در حوزه تعاون را بر عهده دارند. آنها باید با ایجاد محیطی مناسب برای فعالیت تعاونی‌ها، تسهیل فرایند تاسیس و تغییرات ثبتی آنها، حمایت از تعاونی‌های نوپا و نظارت بر عملکرد تعاونی‌ها به توسعه این بخش کمک کنند.
دبیرکل خانه تعاونگران با اشاره به اینکه مدیران تعاونی‌ها مسئولیت اداره و مدیریت تعاونی‌ها را بر عهده دارند افزود: مدیران تعاونی‌ها باید با داشتن دانش و مهارت‌های مدیریتی، توانایی ایجاد انگیزه در اعضا، بهبود بهره‌وری و افزایش سودآوری تعاونی‌ها را داشته باشند.
دبیرکل خانه تعاونگران با بیان اینکه، بانک توسعه تعاون به عنوان تنها بانک تخصصی در حوزه تعاون، نقش محوری و حیاتی در تقویت و حمایت از تعاونی‌ها ایفا می‌کند افزود: این بانک با ارائه خدمات مالی و اعتباری ویژه، تسهیلات و حمایت‌های فنی به تعاونی‌ها، به رشد و توسعه این بخش مهم اقتصاد کمک شایانی می‌کند.
شهریور افزود با وجود اهمیت نقش بانک توسعه تعاون، این بانک نیز با چالش‌هایی مواجه است که مهمترین آن پایین بودن سرمایه و منابع مالی بانک است که می‌تواند بر توانایی آن در حمایت از تعاونی‌ها تاثیر منفی بگذارد.
وی با تاکید براینکه، افزایش سرمایه بانک توسعه تعاون می‌تواند توانایی آن در ارائه تسهیلات به تعاونی‌ها را افزایش دهد افزود: طراحی و ارائه ابزارهای مالی جدید و متنوع برای تامین مالی تعاونی‌ها توسط بانک توسعه تعاون ضروری است.
دبیرکل خانه تعاونگران با اشاره به اینکه، صندوق ضمانت سرمایه‌گذاری تعاون به عنوان یکی از ارکان مهم در حمایت و تقویت بخش تعاون، نقش بسیار کلیدی و حیاتی ایفا می‌کند افزود: این صندوق با ارائه ضمانت‌های لازم، به تعاونی‌ها کمک می‌کند تا به منابع مالی مورد نیاز خود دسترسی پیدا کنند و بتوانند فعالیت‌های خود را گسترش دهند.
این فعال بخش تعاون بر ضرورت افزایش سرمایه صندوق ضمانت سرمایه‌گذاری تعاون برای افزایش توانایی آن در ارائه ضمانتنامه‌ها تأکیدکرد و افزود: آموزش نمایندگان صندوق، می‌تواند به ارتقای سطح دانش و مهارت آنها و بهبود کیفیت خدمات به تعاونی‌ها کمک کند.
دبیرکل خانه تعاونگران با تاکید براینکه، رویکرد جامع و هماهنگ، کلیدی برای موفقیت در توسعه بخش تعاون است گفت: با اتخاذ این رویکرد، می‌توان به رشد پایدار و مستمر تعاونی‌ها و نقش‌آفرینی موثر آنها در اقتصاد کشور کمک کرد.
لازم به ذکر است که خانه تعاونگران ایران به عنوان یک نهاد مدنی، نقش مهمی در تقویت همبستگی بین تعاونی‌ها و تبادل تجربیات دارد و همواره در تلاش برای رفع مشکلات بخش تعاون و ارتقاء جایگاه آن در اقتصاد کشور بوده است.
